Dzikość serca (Księga dżungli)

Na historię Mowgliego – bohatera Księgi Dżungli nakładają się jej niezliczone kalki mniej lub bardziej zbliżone do oryginału. U Disneya Mowgli jest bystrym, ciekawym świata chłopcem,  który przeżywa niezwykłe przygody w świecie zwierząt. Większość tych fabuł powiela utarty schemat – po etapie beztroskiego dzieciństwa, Mowgli poznaje swoją ludzką tożsamość i konfrontuje się ze swoim wrogiem – tygrysem Shere Khanem. A w pierwowzorze literackim droga chłopca nie jest wcale taka prosta, a fabuła opowiadań Kiplinga, inspirowanych hinduskim folklorem, jest o wiele mniej schematyczna niż jej uproszczone wersje.

W swoich  opowiadaniach Kipling stosuje antropomorfizacja – zwierzęta mają ludzkie cechy; odczuwają emocje w sposób typowo ludzki, tworzą relacje rodzinne, ale granica pomiędzy ich światem i światem ludzi jest zawsze silnie zarysowana; te dwa świata jednak przenikają się. W luźnej adaptacji prozy Kiplinga (Martyna Lechman) w reżyserii Darii Kopiec, to zwierzęta są przewodnikami po tych dwóch przenikających się światach, a Mowgli – jedyny człowiek w tej opowieści – uczy się od nich rozróżniać podstawowe emocje. U Kopiec ważne są nie tyle przygody Mowgliego (Michał Kaszak), o ile jego dojrzewanie emocjonalne – podróż w głąb dżungli będącą jednocześnie podróżą w głąb siebie. Nie jest to podróż łatwa – nie wszyscy mieszkańcy dżungli do końca akceptują chłopca. Szczególnie ciekawa jest jego relacja z najbliższymi – przybrani rodzice akceptują go całkowicie, młode wilki odnoszą się do niego z niechęcią – na początku zakamuflowaną, potem przybierającą formę otwartej wrogości.

fot. Wit Hadło

W spektaklu nie zrezygnowano z tych fragmentów, w których wilki występują przeciwko Mowgliemu, a on próbuje je ujarzmić – ta nie do końca czytelna dla najmłodszych widzów scena pełna przemocy – uczy jednak umiejętnego stawiania granic – Mowgli wykorzystuje w niej swoją ludzką przewagę udowadniając, że potrafi przeciwstawić się presji otoczenia.

W tym trudnym procesie dojrzewania towarzyszą mu wspomniane wcześniej zwierzęta:  Baloo i Bagheera (Anna Kukułowicz / Malwina Czekaj ) Jak w klasycznej coming of age story są one archetypowymi przewodnikami pokazanymi w pełen humoru i ciepła sposób. Tomasz Kuliberda wcielający się w postać Niedźwiedzia Baloo tworzy postać troskliwego i jednocześnie niedoskonałego nauczyciela. Sceny, w których próbuje nauczyć Mowgliego praw dżungli ilustrują problemy w sposobie przekazywania wiedzy w sposób bez przemocy. Baloo zmusza chłopca do pamięciowego opanowania reguł, a ten buntuje się – nie może skupić swojej uwagi na monotonnej lekcji. Bagheera próbuje przekonać Baloo, że nieustanne strofowanie nie jest najlepszą metodą nauczania. Gdy okazuje się, że Baloo zapomiał ostrzec chłopca przed plemieniem małp – niedźwiedź uświadamia sobie swój błąd. Całe szczęście Mowgli przyswoił mowę ptaków i jest w stanie samodzielnie uniknąć niebezpieczeństwa. Czy to znaczy, że nauki Baloo są archaiczne a jego metody przestarzałe – nie do końca. W tej adaptacji zwierzęta reprezentujące dorosłych popełniają błędy, ale potrafią się na nich uczuć – dzięki temu mogą stworzyć wspólnotę opartą na wzajemnym zaufaniu.

W spektaklu w interesujący sposób połączono grę aktorską z animacją lakową. Aktorzy animując lalki (głowy zwierząt ) jednocześnie odgrywają swoją postać w pełen ekspresji sposób. Surowa utrzymana w ciemnej kolorystyce scenografia (Klaudia Laszczyk) tworzy klimat tajemniczej dżungli zamieszkanej przez różne gatunki roślin i zwierząt. Zastosowanie scenografii w barwach ziemi osadza spektakl w naturalnym ekosystemie, a nie wykreowanym na potrzeby spektaklu dziecięcym wyobrażeniu o przyjaznej dżungli. Zwierzęce printy na kostiumach (stonowane i pozbawione fantazyjnych detali) nadają im animalistyczny look. Klasyczne fasony kostiumów (długie sukienki, stroje a’la kimono) w połączeniu z realistycznymi maskami zwierząt są na tyle sugestywne, że dopełniają wizji całości. Muzyka (Aleksandra Gronowska) wydobywa poetyckość oryginalnego tekstu. Warto wsłuchać się w pieśni dżungli – niezależnie od wieku.

tłumaczenie: Franciszek Mirandola, Józef Birkenmajer
adaptacja: Martyna Lechman
reżyseria: Daria Kopiec
scenografia: Klaudia Laszczyk
muzyka: Aleksandra Gronowska
choreografia: Magda Fejdasz
przygotowanie wokalne: Gabriela Janusz-Zięba

obsada:
Jadwiga Domka – Matka Wilczyca
Anna Kukułowicz / Malwina Czekaj (gościnnie) – Pantera Bagheera 
Anna Złomańczuk – Wężyca Kaa, Wilk Akela, Szary Brat
Ewa Mrówczyńska – Tygrys Shere Khane, Szary Brat
Kamil Dobrowolski – Ojciec Wilk, Sęp Chil
Maciej Owczarek – Szakal Rabaqui, Małpy, Szary Brat
Tomasz Kuliberda – Niedźwiedź Baloo
Michał Kaszak (gościnnie) – Mowgli
 

Dodaj komentarz